تاثیر خانواده بر عزت نفس
فرزندان
رضا غفاری/ مهارت حرفه ای موسسه
کودکی سن شکل گیری عزت‌نفس و یادگیری ارزش‌ها و هنجارها است. لذا والدین در این سنین وظایفی دارند، از جمله :
یاد دادن اقتدار؛ الگوی خوب بودن؛ یاد دادن مهارت حل مساله؛ نظارت بر کودک و نوجوان و دوستی‌های او؛ ایجاد رابطه ی خوب با او.
کودکان اگرعزت‌نفس داشته باشند خلاقیت دارند. یکی از راه‌های افزایش عزت‌نفس وقت گذاشتن برای کودک است. بازی با کودک، کتاب خواندن و نوازش آن از روشهای پرورش عزت‌نفس و خلاقیت کودک است. بازی‌ها از هر نوعی می‌توانند موقعیت ارزشمند بودن را برای کودک فراهم کنند . با بازی ها کودک مورد توجه قرار گرفته و احساس ارزشمندی می‌نماید. این ارزشمندی در ایجاد عزت‌نفس نقش مهمی دارد.
راه‌های افزایش عزت‌نفس کودکان
- هر شب برای فرزندتون قصه بگید.
- اشتباه‌ش رو ببخشید.
- خوبی هاشو بزرگ کنید.
- به حرفاش خوب گوش بدید.
- بی دلیل بغلش کنید و ببوسید.
- با دیگران مقایسه اش نکنید.
- «اگه نکنی وای بحالت» رو نگید.
- گاهی باهاش کارتون هایی که دوست داره ببینید.
- بهش نگید: « تو دیگه بزرگ شدی بچگی نکن».
- اگر اشتباه کردید راحت عذرخواهی کنید.
- در سفر تلفن کنید و به او بگویید دلتان تنگ شده.
- روابطتان را با همسرتان ترمیم و تصحیح کنید.
- برای تفریح و بازی وقت بزارین.
- القای بینش کنید:« میدونم از عهده انجام آن بر میایی»
حمایت والدین در ایجاد عزت‌نفس
کودکان و نوجوانانی که ازوالدینشان حمایت می‌گیرند و در عین حال به‌طور ثابت قوانین خانواده را اجرا می‌نمایند، انگیزه و موفقیت بیشتری در مدرسه دارند و از نظر روانی و جسمی سالم ترند، اما کودکان و نوجوانانی که والدینشان بسیار سختگیر هستند و به آنها استقلال کمی می‌دهند یا والدینی که بسیار صمیمی هستند و سهل گیرند احتمال بیشتری دارد که فرزندانشان پرخطر شده، عزت‌نفس کافی نداشته باشند.
عزت‌نفس چه تفاوتی با اعتماد به نفس دارد؟
اعتماد به نفس در حوزه ی مهارت‌ها است….
اعتماد به نفس یعنی دیدن توانایی‌ها و اعتماد به توانایی
عزت‌نفس در حوزه ی ارزش‌ها است. یعنی دیدن منزلت، مقام و جایگاه انسان در هستی….
مادر بودن یک منزلت است و زن بودن یک مهارت است …
مادر بودن در حیطه ی عزت‌نفس و منزلت است و از ارزش‌ها می‌آید؛ در حالی که بچه داشتن از مهارت‌ها است و در حیطه ی اعتمادبه‌نفس است….
وقتی عزت‌نفس داری :
- کینه نمی‌ورزی و همه را به یک اندازه دوست داری
- خجالت نمی‌کشی و خود را باور داری
- خشمگین نمی‌شوی و همیشه مهربان هستی
- انسان صاحب «عزت نفس» حرص نمی‌خورد!همه چیز را کافی می‌داند و حسد نمی‌ورزد و خود را لایق می‌داند
- «عزت نفس» باعث می‌شود برای بزرگ داشت خود احتیاج به تحقیر دیگران نداشته باشید.
- انسان صاحب «عزت نفس» همه را دوست خواهد داشت و به همه مهر خواهد ورزید.
اگردر خانواده‌ای این چهار شرط برقرار باشد عزت‌نفس افراد افزایش می‌یابد:
۱)ارزش قائل شدن برای تفاوت‌های فردی؛ یعنی بدانیم فرزند من دنباله‌ای از من نیست بلکه یک موجود متفاوت است با تفکرات، احساسات و سلیقه‌های متفاوت ولی ارزشمند. بچه‌هایی که اینطور بزرگ می‌شوند در بزرگسالی می‌توانند درک کنند که همسرشان، خانواده همسرشان، دوستان و اطرافیانشان آدم‌های متفاوتی هستند و لزوماً مثل آنها فکر و رفتار نمی‌کنند ولی با اینحال ارزشمندند.
۲)چشم‌پوشی از اشتباهات جزئی: اگر در خانواده‌ای اشیا بیشتر از آدم‌ها ارزش داشته باشند چطور آدم می‌تواند احساس ارزشمندی کند؟ اگر بخاطر هر اشتباه کوچکی سرزنش، تنبیه و بازخواست شویم کم‌کم به این نتیجه می‌رسیم که ارزش همه چیز بیشتر از من است!
۳)انعطاف‌پذیری قواعد خانواده: هرچه قواعد خانواده انعطاف پذیرتر باشد احساس ارزشمندی اعضای خانواده بیشتر می‌شود.
۴)همخوانی زبان بدن، تن صدا و لحن افراد با رفتارشان بسیار مهم است. بطور مثال. اگر به فرزندتان می گویید بیا بازی کنیم ولی لحن و تن صدایتان نشانه بی حوصلگی و کسالت است نیاز فرزندتان را برآورده نمی کنید.
خانواده منعکس می‌کند. اگر در خانواده مورد محبت و علاقه قرار گیرد،احساس امنیت می‌کند و عزت‌نفسش مثبت خواهد بود.
- عمومی: به ارزشیابی فرد از خود در تمام زمینه‌ها می‌پردازد.
برخی از علایمی که نشان می‌دهد عزت‌نفس دارید:
- دوست داشتن خود
- توانایی نه گفتن
- داشتن دیدگاه مثبت نسبت به خود
- قابلیت دیدن نقاط قوت و ضعف خود و پذیرش آنها
- تجربیات و اتفاقات منفی، دیدگاه کلی شما را نسبت به خودتان تحت تأثیر قرار نمی‌دهد
- توانایی ابراز نیازهای خود در موقعیت‌های مختلف.
عزت‌نفس به معنی داشتن باور خودتوانمندی و احساس داشتن صلاحیت برای خوشبختی و احترام به خود می‌باشد.
کسی که دارای باور خودتوانمندی است. احساس می‌کند زمام امور زندگی خود را در دست دارد. بنابراین حرمت نفس داشتن، خود را شایسته و مناسب زندگی دانستن است.
داشتن باور خودتوانمندی بدین معنی نیست که هرگز اشتباه نکنیم یا می‌توانیم به همه مشکلات زندگی فائق آییم و یا قادر مطلق هستیم، بلکه بدین معناست که می‌توانیم فکر و قضاوت کنیم و اشتباهات را اصلاح کنیم.
عزت‌نفس داشتن، یعنی باور داریم که می‌توانیم آنچه را لازم داریم بیاموزیم و با چالش‌های زندگی برخورد مناسب داشته باشیم.
تأثیر خانواده بر عزت‌نفس فرزندان
- خانه را محیطی امن و پر مهر سازید.
- کودکی که در خانه احساس امنیت نکند و با او بدرفتاری شود، از عزت نفس پایین رنج خواهد کشید.
- در حضور کودک از بگو مگوهای مداوم پرهیز کنید.
- یادتان باشد که همواره برای فرزندتان ارزش قائل شوید.
- اجازه دهید فرزندتان ریسک های بیخطر کند. بگذارید اشتباهات بی خطر انجام دهد.
- بگذارید در مورد غذا، لباس، بازی و مسایل خصوصی زندگیش خودش تصمیم بگیرد.
- هرگز فرزندتان را در مقابل دیگران مسخره نکنید.
- فرزندان باید بدانند پدر و مادرشان آنها را بی قید و شرط و در هر شرایطی دوست دارند.
- به همسرتان مقابل فرزندتان بی‌احترامی نکنید.
ابعاد عزت‌نفس
- اجتماعی: احساسی که یک فرد در مورد خود به عنوان یک دوست برای دیگران دارد.آیا دیگران مرا دوست دارند؟به عقایدم احترام می‌گذارند؟
- تحصیلی: اگر استاندارد‌های تحصیلی برآورده شود، فرد دارای عزت‌نفس تحصیلی مثبت می‌شود.
- جسمانی: بر رضایت فرد از وضعیت فیزیکی و قابلیت جسمانی خود، آنگونه که به‌نظر می‌رسد، تاکید دارد.
- خانوادگی: احساسات خود را درباره خود به‌عنوان عضوی ازخانواده منعکس می‌کند. اگر در خانواده مورد محبت و علاقه قرار گیرد،احساس امنیت می‌کند و عزت‌نفسش مثبت خواهد بود.
